คุณยายอาจารย์ ดร.ตรีธา เนียมขำ
นายกสมาคมศิษย์หลวงพ่อวัดปากน้ำ ม.ส.จ.
วันที่ ๒๗ มีนาคม พ.ศ.๒๕๖๘ ทางสุริยคติ
เรื่องราวของคุณยายอาจารย์ ดร.ตรีธา เนียมขำ ที่ลูกศิษย์ลูกหา และทางวัดปากน้ำ ได้เรียบเรียงไว้โดยย่อและเข้าใจง่าย ๆ เมื่อครั้งฉลองอสีตยายุตรีธามงคล (๘๐ ปี) ในปี ๒๕๔๙ ดังนี้
๑.เกิดวันเสาร์ที่ ๒๗ มีนาคม พ.ศ.๒๔๖๙ ตรงกับวันขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือน ๕ ปีขาล ณ ริมคลองสำโรง หมู่ ๓ อ.บางบ่อ จ.สมุทรปราการ
๒.มาอยู่วัดปากน้ำครั้งแรก เพื่อมาคอยช่วยเหลือปรนนิบัติมารดาที่ป่วยมารักษาตัวอยู่วัดปากน้ำ และมีหน้าที่ให้ทำคือ เขียนใบอาการโรคให้หลวงพ่อวัดปากน้ำและผู้ได้ธรรมกายช่วยแก้โรค
๓.อายุ ๑๓ ปี หลวงพ่อวัดปากน้ำได้ขอให้มาอยู่วัดปากน้ำ เพื่อทำวิชชาธรรมกายต่อไป บิดามารดาได้อนุญาตให้เป็นไปตามความประสงค์ของพระเดชพระคุณหลวงพ่อเพื่อศึกษาวิชชาธรรมกาย
๔.อาจารย์ตรีธา เดิมชื่อ ปิ่น เนียมขำ อายุ ๑๔ ปี ได้บวชเป็นชี จาก ด.ญ.ปิ่น จึงกลายเป็นแม่ชีปิ่น ได้ศึกษาทั้งทางปริยัติและปฏิบัติตั้งแต่นั้นมา
๕.ในปี พ.ศ.๒๔๘๖ หลวงพ่อวัดปากน้ำ เปลี่ยนชื่อ แม่ชีปิ่น เนียมขำ ว่า “ตรีธา” ใช้ชื่อนี้มาจนถึงบัดนี้
๖.”ตรีธา” ค้นในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ก็ไม่มีคำนี้ มีแต่คำว่า ตรีเนตร แปลว่า สามตา, ตรีรัตน์ แก้วสามดวง เป็นต้น เลยแปลเอาตามความรู้ ความเข้าใจของตนเอง จะผิดหรือถูกอย่างไร โปรดอภัยด้วย จึงขอแปลว่า “ผู้ทรงไว้ซึ่งรัตนะสาม” (พระรัตนตรัย) ผู้ได้แก้วสามดวง โดยตั้งวิเคราะห์ตามหลักไวยากรณ์ว่า “ตีณิ รตนานิ ธาเรตีติ ติธา (ตรีธา) อุบาสิกาใด ทรงไว้ซึ่งรัตนะทั้งสาม อุบาสิกานั้นชื่อว่า ติธา (ตรีธา)”
๗.”ครูตรีธา” เป็นคำเรียกขาน หลังจากหลวงพ่อวัดปากน้ำได้มอบหมายให้ไปสอนภาวนาและอบรมแม่ชีคณะหน้าวัด (ปากน้ำ) ขณะที่มีอายุ ๒๑ ปี ตรงกับปี พ.ศ.๒๔๙๐ และเรียกันมาโดยตลอด
๘.”น.ส.ตรีธา” เป็นคำเรียกตามกฏหมาย เนื่องจากอาจารย์มิได้ครองเรือน ดำรงสถานะเป็นโสดประพฤติธรรมโดยตลอดชีวิต โดยลาเพศจากแม่ชีเมื่ออายุ ๒๖ ปี อาจารย์จึงใช้คำนำหน้านามว่า “น.ส.ตรีธา” จวบถึงปัจจุบัน
๙.คำว่า “อาจารย์ตรีธา” ที่คณะศิษย์และบุคคลทั่วไปพากันเรียกขาน มีความเป็นมาว่า พระเดชพระคุณ พระธรรมธีรราชมหามุนี (วิเชียร อโนมคุโณ ป.ธ.๙) รองเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ เคยปรารภให้คณะศิษยานุศิษย์ฟังถึงสาเหตุที่มีการเรียกขานว่า “อาจารย์” สืบเนื่องมาจาก เจ้าพระคุณ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ ป.ธ.๙) ประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช วัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร ได้รับอาราธนามาในงานทำบุญวันคล้ายวันเกิดของอาจารย์ที่วัดปากน้ำ
ในระหว่างนั้นเจ้าพระคุณสมเด็จฯ ได้ยินเสียงการประชาสัมพันธ์ในวัดปากน้ำ เรียกขานเจ้าของวันเกิดว่า “น.ส.ตรีธา” บ้าง “คุณครูตรีธา” บ้าง เจ้าพระคุณสมเด็จฯ จึงปรารภกับพระเดชพระคุณพระธรรมธีรราชมหามุนีว่า ควรใช้คำนำหน้านามว่า “อาจารย์ตรีธา”
เพราะเป็นอาจารย์ผู้สอนสมาธิ เป็นวิปัสสนาจารย์ มีคุณธรรมสูง สมควรยกย่อง ให้เรียกว่า “อาจารย์ตรีธา” ตลอดไป ดังนั้น คำเรียกขาน “อาจารย์ตรีธา” จึงเป็นเนมิตตกนามตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา
๑๐.เมื่อวันที่ ๑๒ เมษายน ๒๕๔๙ อาจารย์ตรีธา เนียมขำ นายกสมาคมศิษย์หลวงพ่อวัดปากน้ำ ม.ส.จ. มีอายุครบ ๘๐ ปี หลวงพ่อเจ้าพระคุณ สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ ป.ธ.๙) อดีตเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ ได้ประกาศเกียรติคุณของอาจารย์ตรีธาไว้ ๑๒ ประการ
๑) เป็นผู้เลิศด้วยการบริจาคทาน
๒) เป็นผู้เลิศด้วยการให้อภัย
๓) เป็นผู้เลิศด้วยการกตัญญูกตเวที
๔) เป็นผู้เลิศด้วยการสอน
๕) เป็นผู้เลิศด้วยการสงบเสงี่ยม
๖) เป็นผู้เลิศด้วยการรู้รักสามัคคี
๗) เป็นผู้เลิศด้วยการยกย่องผู้อื่น
๘) เป็นผู้เลิศด้วยการมีปิยวาจา
๙) เป็นผู้เลิศด้วยการวางตนเสมอต้นเสมอปลาย
๑๐) เป็นผู้เลิศด้วยการเคารพ
๑๑) เป็นผู้เลิศด้วยการอดทน
๑๒) เป็นผู้เลิศด้วยการมองกาลไกล
๑๑.อาจารย์ตรีธา เนียมขำ ถือเป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนกิจการต่างๆ ของวัดปากน้ำในทุกๆ ด้าน ให้ประสบความสำเร็จ ราบรื่น
๑๒.การทำบุญวันคล้ายวันเกิดอาจารย์ตรีธา ถือเอาตามจันทรคติ คือวันขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือน ๕ ของทุกปี
……………………………………………………………………
บทความจาก ตรีธาปวัตติ
จัดพิมพ์เป็นมุทิตานุสรณ์
เนื่องในพิธีฉลองอสีตยายุตรีธามงคล (๘๐ ปี)
อาจารย์ตรีธา เนียมขำ นายกสมาคมศิษย์หลวงพ่อวัดปากน้ำ ม.ส.จ.
๑๒ เมษายน ๒๕๔๙
ขอบคุณข้อมูลภาพจาก FB: ป. เมธี และ FB: Watpaknam.bkk